on 30 lipca 2015 in PRB
W ramach realizacji Programu Rozwoju Bibliotek wydawane były raporty, podręczniki dla bibliotekarzy, broszury, poradniki i inne materiały informujące o Programie i prezentujące działalność bibliotek publicznych w Polsce. Większość z nich można czytać online (lub pobrać) ze strony isssu.com/publikacjefrsi.
Publikacje o programie
i zmianach zachodzących w bibliotekach
Biblioteka! Więcej niż myślisz.
Publikacja podsumowująca sześć lat Programu Rozwoju Bibliotek, wydana w marcu 2015 roku
Co się zmieniło w bibliotekach? Program Rozwoju Bibliotek w danych Głównego Urzędu Statystycznego
Raport, wydany w lipcu 2014 roku, przygotowany na zlecenie Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, ma za zadanie zobrazować stan bibliotek publicznych w 2012 roku (w świetle najświeższych dostępnych danych GUS) oraz odpowiedzieć na pytanie, czy i w jaki sposób Program Rozwoju Bibliotek wywiera wpływ na biblioteki, które w nim uczestniczą.
Raportowi towarzyszą:
Europejskie badanie opinii użytkowników na temat korzyści wynikających ze stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w bibliotekach publicznych
Biblioteki się liczą
Broszura przedstawiająca wybrane dane z raportu Europejskie badanie opinii użytkowników na temat korzyści wynikających ze stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w bibliotekach publicznych
Zbliżenia
broszura pokazująca grono osób zaangażowanych w Program Rozwoju Bibliotek, wydana w czerwcu 2010 roku.
Biblioteka. Miejsce czytania, miejsce działania.
ulotka prezentująca rozmaite działania prowadzone przez biblioteki publiczne w całej Polsce.
Program Rozwoju Bibliotek
broszura wydana z okazji inauguracji Programu 23 kwietnia 2009 roku.
Poradniki dla bibliotekarzy
Myślenie projektowe w bibliotekach
Podręcznik “design thinking”, czyli myślenia projektowego w bibliotekach. Podręcznik dla wszystkich bibliotekarzy, którzy chcieliby lepiej zrozumieć potrzeby użytkowników i zaangażować okolicznych mieszkańców w swoje działania jak nigdy dotąd. Podręcznik projektowania usług skupionych na użytkownikach opracowany został w ramach projektu Global Libraries Fundacji Billa i Melindy Gates’ów przez IDEO, a przetłumaczony na polski przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Przepis na współpracę w bibliotece. Poradnik praktyk i inspiracji
Poradnik poświęcony współpracy partnerskiej w srodowisku lokalnym, inicjowanej przez biblioteki publiczne.
Dostępny także w formie publikacji interaktywnej [link].
Wielokulturowa biblioteka
Publikacja “Wielokulturowa biblioteka” powstała w ramach projektu “Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur”, realizowanego od maja 2013 do grudnia 2014 roku. W publikacji przedstawiliśmy model wielokulturowej biblioteki i opisaliśmy – krok po kroku – jak go wdrożyć. Pokazaliśmy też dobre praktyki wielokulturowych działań, prowadzonych przez biblioteki polskie i norweskie, które mogą być inspiracją dla innych instytucji, chcących rozpocząć pracę w tym obszarze.
Projekt “Czytacz”. Poradnik dla bibliotekarek i bibliotekarzy organizujących głośne czytania dla seniorów… i nie tylko
Publikacja wykorzystuje doświadczenia z pilotażowej edycji projektu “Czytacz”.
Login: biblioteka. Jak krok po kroku opracowaliśmy i zrealizowaliśmy kurs e-learningowy dla bibliotekarzy.
W latach 2010-2015, w ramach Programu Rozwoju Bibliotek, realizowaliśmy kurs e-learningowy dla bibliotekarzy pt. “Login: biblioteka”. Publikacja opisuje, krok po kroku, jak został przygotowany i przeprowadzony kurs. W publikacji można znaleźć wiele praktycznych wskazówek na temat tego, jak zrealizować szkolenie e-learningowe dla bibliotekarzy, z jakimi wyzwaniami wiąże się taki projekt i jak sobie z nimi radzić. Publikacja zawiera szczegółowy opis kursu, dane statystyczne, opinie uczestników oraz wnioski i refleksje realizatorów projektu “Login: biblioteka”.
Biblioteka – dobre miejsce. Poradnik architektoniczny dla bibliotek
Poradnik dla osób planujących lub prowadzących prace inwestycyjne (budowa, rozbudowa, remont, modernizacja) w budynkach bibliotek publicznych. Poradnik składa się z trzech części. Pierwsza opisuje fazę, w której zapadają decyzje o rodzaju inwestycji oraz przygotowywany jest program funkcjonalno-użytkowy przestrzeni bibliotecznych. Druga pokazuje szczegółowo wszystkie fazy projektowania i realizacji inwestycji. Trzecia zawiera materiały pomocnicze: opis przykładowych konsultacji społecznych w formie partycypacyjnych warsztatów architektonicznych, przykłady umów oraz inne użyteczne materiały. “Biblioteka – dobre miejsce. Poradnik architektoniczny dla bibliotek” został wydany wspólnie przez Instytut Książki i Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Poradnik “Jak wybrać sprzęt komputerowy dla użytkowników biblioteki?”
Z poradnika przygotowanego przez zespół FRSI można dowiedzieć się, co jest kluczowe przy zakupie komputera stacjonarnego i urządzenia wielofunkcyjnego do biblioteki, a co praktycznie bez znaczenia. W poradniku zostały zebrane najważniejsze informacje oraz niezbędna wiedza techniczna o sprzęcie i oprogramowaniu, co pozwoli pewniej poruszać się wśród specyfikacji technicznych urządzeń komputerowych.
Kierunek: biblioteka. Przewodnik po systemie identyfikacji wizualnej.
Praktyczny przewodnik po bezpłatnym systemie oznakowania dla bibliotek, powstały w 2012 roku w ramach projektu “kierunek: biblioteka”. Poradnik jest efektem współpracy FRSI ze Stowarzyszeniem Twórców Grafiki Użytkowej (STGU). STGU zrealizowało projekt, którego celem było przekazanie bibliotekom bezpłatnego, a jednocześnie profesjonalnego systemu identyfikacji wizualnej. Identyfikacja opisana w poradniku (zaprojektowana przez Motor Studio) jest zgodna z aktualnymi trendami, przyciąga uwagę energetycznymi kolorami, a jednocześnie jest prosta i czytelna. System obejmuje m.in. logo, czcionki, kierunkowskazy, tablice informacyjne, szablony dokumentów, plakaty, naklejki, gadżety, a nawet szablon strony internetowej. Poradnik zawiera wizualizacje i opisy poszczególnych elementów, praktyczne wskazówki od STGU, relację z pilotażowego wdrożenia systemu w bibliotece w Radziechowach-Wieprzu oraz listę sprawdzającą, która pomaga zaplanować pracę.
Kierunek: biblioteka. Podsumowanie konkursu dla bibliotek.
Dzięki udziałowi w konkursie “Kierunek: biblioteka” 101 bibliotek miało możliwość wprowadzić elementy nowego systemu identyfikacji wizualnej (np. tablice informacyjne, kierunkowskazy, oznakowanie budynków). W raporcie podsumowującym konkurs prezentujemy odmienione biblioteki. Konkurs został przeprowadzony przez Stowarzyszenie “Odblokuj” w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.
Biblioteka. Małe pomysły na wielkie zmiany
broszura wydana we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich (SARP), zawiera porady i wskazówki dotyczące aranżacji przestrzeni w bibliotekach.
Meble w bibliotece. Małe różnice, duże znaczenie
Broszura jest próbą przedstawienia w dużym skrócie tematyki mebli i wyposażenia małej biblioteki. To jednocześnie kontynuacja praktycznego poradnika “Biblioteka. Małe pomysły na wielkie zmiany”. Obie publikacje zostały przygotowane przez FRSI we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich.
Tablety w twojej bibliotece
W ramach programu wyposażyliśmy 318 bibliotek w 1262 tabletów. Ten, opracowany przez Stowarzyszenie Odblokuj, podręcznik ma odpowiedzieć na pytanie, jak eksponować, używać i przechowywać nowoczesne urządzenia multimedialne w przestrzeni biblioteki.
Projekt fotografia
Aparat fotograficzny może służyć do dokumentowania życia biblioteki, można go też wykorzystać na wiele innych sposobów. W ulotce przedstawione są przykłady ciekawych działań zrealizowanych nie tylko przez bibliotekarzy. Aparaty fotograficzne przyczyniły się do zachowania miejscowych tradycji, nawiązania lepszego kontaktu z mieszkańcami, zaktywizowania i rozwijania pasji twórczych młodzieży czy zacieśnienia więzi międzypokoleniowych.
“Biblioteki w Internecie – audyt użyteczności serwisów bibliotecznych”
Serwis www to dziś nieodłączny element funkcjonowania każdej organizacji, wliczając w to biblioteki. Obecność biblioteki w sieci umożliwia dostęp do niej szerszemu spektrum odbiorców, ułatwia pracę bibliotekarzom oraz przyspiesza dostęp do księgozbioru czytelnikom. Audyt miał na celu wskazanie, w jaki sposób podnieść użyteczność serwisu biblioteki. Raport (opublikowany w grudniu 2010 roku) zawiera wskazówki, w jaki sposób samemu zbadać swój serwis internetowy oraz jak włączyć w ten proces użytkowników.
“Inspirator obywatelski. Przewodnik po nieformalnej edukacji obywatelskiej w bibliotekach publicznych i nie tylko…”
W 2011 roku Instytut Spraw Publicznych opublikował “Inspirator obywatelski”, który jest poświęcony nieformalnej edukacji obywatelskiej. Z publikacji dowiemy się m.in., jak i dlaczego edukację obywatelską można prowadzić w bibliotekach publicznych. “Inspirator obywatelski” jest podsumowaniem projektu “Lokalne biblioteki jako centra edukacji obywatelskiej w Europie” realizowanego przez Instytut Spraw Publicznych we współpracy z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Ważnymi partnerami w tym działaniu były również niemiecka federalna agencja bpb (Bundeszentrale für politische Bildung) oraz sieć organizacji europejskich zajmujących się edukacją obywatelską NECE (Networking European Citizenship Education).
“Twoje strony, mocne strony”
Podręcznik dla lokalnego opiekuna projektu “Twoje strony, mocne strony”
Zostań cybernawigatorem w bibliotece! Rekomendacje dla bibliotek organizujących zajęcia edukacyjne z zakresu nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych”
Publikacja podsumowująca projekt “Informacja dla obywateli. Cybernawigatorzy w bibliotekach”, realizowany przez biblioteki, których przedstawiciele brali udział w wizycie studyjnej w USA, zorganizowanej przez FRSI w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.
“Metoda projektu w bibliotece”.
Krótki poradnik, przygotowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, dla bibliotek uczestniczących w programach “Kulturalnie i obywatelsko w bibliotece” oraz “Ślady przeszłości”.
Scenariusze przyszłości bibliotek
Przyszłość to wyzwanie czy wielka niewiadoma? Jaką rolę będą pełnić biblioteki za dwadzieścia lat? W czym będą się specjalizować? Grupa kilkunastu ekspertów z różnych dziedzin (wśród nich m.in. medioznawca, filozofka, poeta, socjolożka) wzięła udział w projekcie, dzięki któremu powstały „Scenariusze przyszłości bibliotek”. Projekt „Scenariusze przyszłości bibliotek” został przeprowadzony w oparciu o metodologię foresight, którą można najprościej zdefiniować jako sztukę i naukę antycypowania przyszłości. Po pierwsze łączy ona twardą analizę statystyczną z kreatywną pracą i stymulacją wyobraźni. Jest to metoda partycypacyjna, w której wypracowane wizje przyszłości wynikają z debaty uwspólniającej punkty widzenia wielu osób. Foresight często opiera się na metodzie scenariuszowej, w której prezentuje się kilka możliwych wariantów zmiany, wynikających ze zidentyfikowanych wcześniej trendów i czynników niepewności.
Podręczniki do szkoleń dla bibliotekarzy
Podręcznik “DOBRE SPOTKANIE: jak to zrobić?”
Podręcznik został przygotowany jako materiał towarzyszący szkoleniom “DOBRE SPOTKANIE: jak to zrobić?” prowadzonym przez Stowarzyszenie Trenerów Organizacji Pozarządowych STOP w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.
Podręcznik “Docenić bibliotekę. Jak skutecznie prowadzić rzecznictwo”
Podręcznik poświęcony prowadzeniu rzecznictwa w bibliotekach i na rzecz bibliotek. Współczesna biblioteka stoi przed wielkim wyzwaniem: utrzymania, a czasami zbudowania, silnej pozycji instytucji kultury w XXI wieku – epoce nowych technologii, konsumpcjonizmu, szybkości i innowacji. Wartości, które dla książki i tradycyjnie rozumianej biblioteki czy szeroko rozumianej kultury, stanowią konkurencję i wyzwanie. Jedną z propozycji radzenia sobie z tymi wyzwaniami przynosi rzecznictwo. Nie jest to cudowne rozwiązanie ani recepta na wszelkie problemy bibliotek. Zdecydowanie jednak możemy powiedzieć, że prowadzenie rzecznictwa wesprze biblioteki w budowaniu relacji i wizerunku, co ułatwi i umożliwi zdobycie poparcia, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Celem tego podręcznika jest dostarczenie czytelnikom i czytelniczkom wiedzy na temat sposobu tworzenia Planu Rzecznictwa w bibliotekach, jego obszarów i konstrukcji, a także adresatów, narzędzi i działań, jakie można wykorzystać. Chcemy, aby podręcznik stanowił przede wszystkim źródło wiedzy i inspiracji dla osób pracujących w bibliotekach, zwłaszcza dla dyrektorów i dyrektorek placówek, a także osób odpowiedzialnych za promocję i wizerunek biblioteki.
Podręcznik “Planowanie pracy biblioteki”
Podręcznik dla bibliotek uczestniczących w cyklu szkoleniowym “Planowanie rozwoju biblioteki”
w ramach Programu Rozwoju Bibliotek
Technologie informacyjne w bibliotece” część I – podręcznik
Podręcznik dla bibliotek uczestniczących w szkoleniach komputerowych
w ramach Programu Rozwoju Bibliotek (2013)
“Technologie informacyjne w bibliotece”część II – zadania praktyczne
Zestaw zadań praktycznych dla bibliotek uczestniczących w szkoleniach
komputerowychw ramach Programu Rozwoju Bibliotek (2013)
“Wiedza na wyciagnięcie ręki. Łatwy dostęp do zbiorów bibliotecznych”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Informacje lokalne – jak je zbierać i upowszechniać”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Przestrzeń dla mieszkańców z inicjatywą”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Miejsce dla obywateli: e-administracja”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Miejsce promocji kultury”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Miejsce bez barier: usługi dla seniorów i osób niepełnosprawnych”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Miejsce dla młodych”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Multimedia i nowoczesna komunikacja”
Podręcznik z serii “Aktywna biblioteka”
“Organizacja szkoleń”
Podręcznik do szkoleń dla pracowników wojewódzkich bibliotek publicznych
Publikacje interaktywne, mashupy
Co się zmieniło w bibliotekach?
Interaktywna infografika prezentująca wybrane dane z raportu ”Co się zmieniło w bibliotekach? Program Rozwoju Bibliotek w danych Głównego Urzędu Statystycznego”: http://www.wirtualnysegregator.org/co_sie_zmienilo_w_bibliotekach
“Po co Polakom biblioteki?”
mashup do raportu po trzech latach działania Programu Rozwoju Bibliotek: http://www.wirtualnysegregator.org/maszap/
“Biblioteka z wizją. Propozycja działania biblioteki w małej miejscowości”.
zbiór pomysłów, które można wykorzystać przy planowaniu rozwoju bibliotek w małych miejscowościach: http://biblioteka-z-wizja.biblioteki.org/Symfony/web/app.php